Er wordt zo vaak gezegd dat Border collies slim zijn, Labradors lief en Amerikaanse staffords gevaarlijk. Maar klopt dat wel? In hoeverre bepaalt het ras van een hond zijn persoonlijkheid?

Wat is persoonlijkheid en hoe meet je het? 

Elke hondeneigenaar kan de persoonlijkheid van zijn of haar hond beschrijven. Wanneer je onderzoek doet naar persoonlijkheid, is het belangrijk dat iedereen dezelfde termen gebruikt, zodat andere onderzoekers weten wat er bedoeld wordt. En hoe meet je persoonlijkheid dan als je een onderzoek doet? 

Er zijn drie manieren om persoonlijkheid van een hond te meten: door een hond te observeren gedurende een normale dag, door een hond testjes te laten uitvoeren, of door de eigenaar vragenlijsten te laten invullen. De laatste jaren zijn er een aantal vragenlijsten ontwikkeld die persoonlijkheid goed en objectief in kaart kunnen brengen. 

Er zijn natuurlijk heel veel eigenschappen waar je naar zou kunnen kijken. Uit onderzoek blijkt dat karaktereigenschappen van honden in ieder geval samen te vatten zijn in vijf dimensies van gedrag: speelsheid, nieuwsgierigheid/onbevreesdheid, neiging om achterna te jagen, vriendelijkheid en aggressiviteit. Veel onderzoekers kijken naar deze dimensies en onderliggende eigenschappen wanneer ze persoonlijkheid van honden bestuderen. 

Persoonlijkheidsverschillen tussen rassen 

Als je verschillende rassen vergelijkt, worden er verschillen in persoonlijkheid gevonden. Trainbaarheid, speelsheid en baasgerichtheid zijn bijvoorbeeld hoger in werkhonden zoals de Belgische en Duitse herder, Dobermann en Schnauzer dan in niet-werkende honden zoals de Berner sennenhond, Rhodesian ridgeback en Chihuahua. De Sheltie en de Chihuahua blijken dan weer angstiger te zijn voor honden en vreemden. Labradors, Parson Russells, Boxers en Flat-coated Retrievers zijn gemiddels nieuwsgieriger en socialer. Werkende honden lijken energetischer te zijn en meer om aandacht te vragen. Binnen deze groepen en rassen zit trouwens ook veel variatie in persoonlijkheid, zeker binnen de groep van niet-werkende honden. Desondanks lijken ras en genetica dus van invloed te zijn op persoonlijkheid. 

Zijn “gevaarlijke honden” ook aggressiever? 

Vaak wordt ook de link gelegd tussen ras en aggressie, en sommige landen hebben zelfs specifieke wetgeving voor “gevaarlijke rassen”. Uit onderzoek blijkt dat het meest aggressief richting mensen juist de Teckel, Chihuahua, Jack Russel, Amerikaanse Cockerspaniel en Beagle zijn. De Duitse herder, Akita inu, Jack Russel en Pit bull zijn het meest aggressief richting honden. Het is dus zeker niet zo dat de traditionele “gevaarlijke honden” altijd aggressiever zijn dan honden als de Teckel en Beagle. En ook hier zit er weer enorm veel variatie binnen rassen tussen verschillende honden.  

Andere factoren hebben waarschijnlijk meer invloed dan ras

In de bovenstaande onderzoeken werd alleen gekeken naar verschillen tussen rassen. Maar ook andere factoren zouden een rol kunnen spelen die een correlatie (link) hebben met het ras. Bijvoorbeeld of een eigenaar veel traint met een hond. Je kan je voorstellen dat een gemiddelde Border Collie vaker wordt getraind dan een gemiddelde Chihuahua. Dit kan de resultaten van onderzoeken beinvloeden. 

Het blijkt dat als ook naar dit soort factoren gekeken wordt, ras ineens (bijna) geen invloed meer heeft. Als er bijvoorbeeld gekeken wordt naar angst, aggressie, energie en trainbaarheid blijken dingen als de hoeveelheid training, traumatische ervaringen zoals een verhuizing naar een asiel of nieuwe eigenaar, sexe en leeftijd een veel grotere rol te spelen. 

Daarnaast speelt niet alleen het vroegere doel van het ras een rol, maar juist ook hoe een ras nu vooral wordt gebruikt. Veel rassen die oorspronkelijk werkhonden waren, zijn inmiddels meer show- of gezelschapshonden. Denk bijvoorbeeld aan de Dalmatier of de Teckel. Het blijkt dat rassen die nu veel voor shows worden gebruikt angstiger en minder speels zijn dan rassen waarmee nog veel wordt gewerkt. 

Kortom, persoonlijkheid (inclusief aggressie) wordt deels bepaald door genetica en ras(doel), maar zeker ook door opvoeding, training en wat een hond meemaakt in zijn leven. Laat je dus niet te veel leiden door vooroordelen over rassen. Kijk liever naar de persoonlijkheid van de individuele hond!

Bronnen

• Duffy, D. L., Hsu, Y. & Serpell, J. A. (2008). Breed differences in canine aggression. Applied Animal Behaviour Science 114 (3-4) 
• Eken Asp, K., Fikse, W. F., Nilsson, K. & Strandberg, E. (2015). Breed differences in everyday behaviour of dogs. Applied Animal Behaviour Science 169.
• Jones, A. C. & Gosling, S. D. (2005). Temperament and personality in dogs (Canis familiaris): A review and evaluation of past research. Applied Animal Behaviour Science 95.
• Kubinyi, E., Turcsán, B. & Miklósi, A. (2009). Dog and owner demographic characteristics and dog personality trait associations. Behavioural Processes 81. 
• Svartberg, K. (2006). Breed-typical behaviour in dogs—Historical remnants or recent constructs? Applied Animal Behaviour Science 96.
• Svartberg, K. & Forkman, B. (2002). Personality traits in the domestic dog (Canis familiaris). Applied Animal Behaviour Science 79. 
• Turcsán, B., Kubinyi, E. & Miklósi, A. (2011). Trainability and boldness traits differ between dog breed clusters based on conventional breed categories and genetic relatedness. Applied Animal Behaviour Science 132 (1-2).
• Wallis, L. J., Szabó, D. & Kubinyi, E. (2020). Cross-Sectional Age Differences in Canine Personality Traits; Influence of Breed, Sex, Previous Trauma, and Dog Obedience Tasks. Frontiers in Veterinary Science 6.